Tháng 4/2022, tại các tỉnh/thành phố Hòa Bình, Thanh Hóa, Quảng Bình, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Ninh Thuận đã diễn ra các buổi họp “Tham vấn và lập kế hoạch” về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dựa vào cộng đồng do Hội/Ban đại diện Hội Người cao tuổi (NCT) và Sở Y tế phối hợp tổ chức, với hỗ trợ kỹ thuật của tổ chức HelpAge International tại Việt Nam (HAI) và Trung ương Hội NCT Việt Nam. Hoạt động này nằm trong khuôn khổ Dự án “Giảm nhẹ tính dễ bị tổn thương về thu nhập và sức khỏe của người cao tuổi tại Việt Nam” (Dự án VIE071) được Chính phủ Nhật Bản tài trợ.
Các buổi họp được tổ chức theo hình thức kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến, với sự tham dự của đông đảo các đại biểu là cán bộ Hội/Ban đại diện Hội NCT từ trung ương đến địa phương, Sở Y tế tỉnh/thành phố, trung tâm y tế quận/huyện, trạm y tế xã/phường, và đại diện của các Câu lạc bộ Liên thế hệ Tự giúp nhau (CLB LTH TGN) – tổ chức chăm sóc và phát huy vai trò NCT dựa vào cộng đồng đã và đang được nhân rộng trên toàn quốc theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Tại buổi làm việc, các đại biểu đã chia sẻ kết quả triển khai công tác chăm sóc sức khỏe NCT tại địa phương, đánh giá thuận lợi và khó khăn. Trong đó, một trong những thách thức nổi bật là quá trình già hóa dân số nhanh chóng tại Việt Nam, nhu cầu chăm sóc/nâng cao sức khỏe tăng mạnh trong khi vật lực, nhân lực, cùng khả năng chi trả và tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe còn hạn chế (đặc biệt đối với nhóm NCT khó khăn). Bên cạnh đó, nhiều NCT và gia đình chưa được trang bị các kiến thức và kỹ năng về tự chăm sóc sức khỏe, để chủ động phòng chống/quản lý bệnh tật và thúc đẩy già hóa khỏe mạnh.
Nhằm khắc phục những khó khăn trên, đối với công tác chăm sóc sức khỏe cần thiết đưa NCT làm trung tâm và tăng cường phối hợp hơn nữa giữa chính quyền địa phương, các ngành chức năng, các tổ chức của NCT tại cộng đồng mà mô hình CLB LTH TGN là 1 tiêu biểu. Chủ trương này cũng đã được thể hiện trong Quyết định 1579/QĐ-TTg ngày 13/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Chương trình Chăm sóc sức khỏe Người cao tuổi đến năm 2030, với một số chỉ tiêu cụ thể như CLB LTH TGN và các loại hình câu lạc bộ khác của NCT có nội dung chăm sóc sức khỏe đạt 80% vào năm 2025; 100% vào năm 2030, và số xã, phường, thị trấn có ít nhất 1 câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe NCT, có ít nhất 1 đội tình nguyện viên tham gia chăm sóc sức khỏe NCT đạt 50% vào năm 2025; 90% vào năm 2030.
Phát biểu trong buổi họp tại Đà Nẵng, ông Thái Đình Hoàng, Phó trưởng ban đại diện Hội NCT thành phố Đà Nẵng, cho biết 10 CLB LTH TGN được thành lập và đi vào hoạt động năm 2021 theo mô hình của Tổ chức HAI đã góp phần ổn định lâu dài về sức khỏe và tăng thu nhập đối với NCT. Nhiều hoạt động phong phú của Dự án VIE071 đã thu hút đông đảo thành viên trong CLB và NCT ngoài cộng đồng tích cực tham gia. Năm 2022, thành phố tiếp tục thành lập thêm 10 CLB, và mục tiêu tới năm 2025, thành phố sẽ thành lập được 56 CLB tại tất cả các xã, phường.
“Phải có sự phối hợp giữa CLB, ngành y tế, Hội NCT trong chăm sóc NCT. Ngành y tế sẽ có sự chỉ đạo cho các ngành để thực hiện chăm sóc sức khỏe NCT tại CLB.”
– Ông Võ Đình Thoan, Phó giám đốc Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa
Tại các buổi họp tham vấn, các đại biểu đã tích cực thảo luận và lập ra kế hoạch phối hợp giữa ngành Y tế và các CLB LTH TGN trong công tác chăm sóc sức khỏe NCT. Cụ thể các hoạt động phối hợp được đưa ra bao gồm: cán bộ y tế hướng dẫn CLB đo huyết áp, cân nặng đúng cách, giúp sàng lọc các bệnh không lây nhiễm; thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho thành viên CLB và NCT tại cộng đồng; hướng dẫn các bài tập thể dục và phục hồi chức năng phù hợp cho thành viên CLB; hỗ trợ CLB tổ chức truyền thông cho thành viên CLB và người ngoài cộng đồng về chủ đề sức khỏe, cung cấp tài liệu truyền thông cho CLB; phối hợp tuyên truyền về lợi ích của BHYT, tạo điều kiện tiếp cận với BHYT; tập huấn cho tình nguyện viên của CLB về các kỹ năng chăm sóc tại nhà, cung cấp trang thiết bị chăm sóc trong khả năng; tận dụng thông tin có sẵn của CLB khi lập hồ sơ sức khỏe điện tử.
“Rất cần tăng cường sự học hỏi, giao lưu giữa các trạm y tế và Hội NCT và CLB tại các địa phương. Hiện Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình tỉnh có nhiều tài liệu về các bệnh mạn tính hay gặp ở NCT, có thể chia sẻ với các trạm y tế hoặc hội NCT địa phương có nhu cầu để làm công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức.”
– Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó chi cục trưởng, Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình, Sở Y tế tỉnh Hòa Bình
Đến nay, ngành Y tế một số tỉnh đã có các văn bản phối hợp giữa Sở Y tế và Hội/Ban đại diện Hội NCT về công tác chăm sóc sức khỏe cho NCT (Khánh Hòa, Hòa Bình, Quảng Bình). Đồng thời, Sở Y tế một số tỉnh đã có các công văn chỉ đạo theo ngành dọc để tăng cường các hoạt động hợp tác với Hội/Ban đại diện Hội NCT và các CLB LTH TGN (Ninh Thuận, Thanh Hóa). Có thể thấy rằng tất cả các tỉnh/thành phố thuộc địa bàn Dự án VIE071 đều có những hoạt động thiết thực trong tăng cường chăm sóc sức khỏe cho NCT. Đây là kết quả đạt được từ các buổi họp tham vấn giữa các bên trong khuôn khổ Dự án VIE071, và cũng là tiền đềquan trọng để cải thiện chất lượng dịch vụ và nâng cao năng lực cho các bên trong công tác chăm sóc sức khỏe NCT, hướng tới xây dựng hệ thống chăm sóc tích hợp dành cho NCT, có sự phối hợp chặt chẽ giữa NCT, gia đình, cộng đồng và ngành y tế tại địa phương.
———————————————————
Dự án “Giảm nhẹ tính dễ bị tổn thương về thu nhập và sức khỏe của NCT tại Việt Nam” (Dự án VIE071) do Chính phủ Nhật Bản tài trợ thông qua Quỹ Phát triển Xã hội Nhật Bản (JSDF), quản lý bởi Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB).
