Trong một nghị quyết mang tính đột phá, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua và tuyên bố chọn ngày 29/10 hàng năm làm Ngày Quốc tế về Chăm sóc và Hỗ trợ (International Day of Care and Support).
Nghị quyết này của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc kêu gọi các quốc gia thành viên, các tổ chức thuộc Liên Hợp Quốc, các tổ chức xã hội dân sự, khu vực tư nhân, các tổ chức nghiên cứu và công chúng nói chung cùng lấy ngày 29/10 hàng năm để tôn vinh các hoạt động về chăm sóc và hỗ trợ. Đây là một sự công nhận rằng những gánh nặng của các công việc chăm sóc và việc nhà không được trả phí khác đang được phân bổ một cách bất cân bằng đối với phụ nữ và trẻ em gái, đồng thời nêu lên sự cần thiết trong việc nhận thức và giải quyết các rào cản này, vốn là điều cản trở sự phát triển và trao quyền cho nữ giới.
Nền kinh tế chăm sóc
Các công việc chăm sóc, cả được trả phí lẫn không được trả phí, đều có vai trò quan trọng đối với tương lai của một nền kinh tế với hệ thống việc làm bền vững. Sự phát triển dân số, xu hướng già hóa của xã hội, sự thay đổi trong cấu trúc gia đình, vị thế thứ yếu của phụ nữ trên thị trường lao động và những thiếu sót trong các chính sách đòi hỏi phải có những điều chỉnh cấp thiết liên quan tới việc sắp xếp lại các công việc chăm sóc từ các chính phủ, người sử dụng lao động, công đoàn và bản thân từng cá nhân. Nếu không được giải quyết một cách thỏa đáng, những thiếu hụt hiện tại trong việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc cả về số lượng và chất lượng sẽ tạo nên một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng trên toàn cầu, đồng thời sẽ khiến cho sự bất bình đẳng giới tại nơi làm việc ngày một gia tăng.
Công việc chăm sóc bao gồm hai hoạt động có liên hệ mật thiết với nhau: các hoạt động chăm sóc trực tiếp, mang tính cá nhân cao, ví dụ như cho em bé ăn hoặc chăm sóc người thân bị ốm; và các hoạt động chăm sóc gián tiếp, ví dụ như nấu ăn hoặc dọn dẹp. Công việc chăm sóc không được trả phí là những công việc chăm sóc được thực hiện một cách miễn phí, không được trả công bằng tiền, bởi những người chăm sóc không nhận lương. Công việc chăm sóc không trả phí cũng được coi như một dạng lao động, và cũng là một phần quan trọng trong thế giới việc làm. Công việc chăm sóc có trả phí được thực hiện bởi nhân viên chăm sóc với mục tiêu kiếm thu nhập hoặc lợi nhuận. Những người này có thể thuộc nhiều ngành nghề dịch vụ khác nhau, như y tá, giáo viên, bác sĩ và nhân viên chăm sóc cá nhân. Những người lao động trong gia đình, là những người thực hiện việc chăm sóc cả trực tiếp lẫn gián tiếp, là một phần trong lực lượng lao động chăm sóc.
Nền kinh tế chăm sóc sẽ ngày một phát triển khi nhu cầu về chăm sóc trẻ em và người cao tuổi ngày một tăng cao ở khắp nơi. Điều này sẽ tạo ra một lượng lớn việc làm trong những năm tới đây. Tuy nhiên, công việc chăm sóc ở mọi nơi trên thế giới vẫn mang đặc điểm của sự thiếu thốn trong những quyền lợi cũng như sự bảo hộ, lương thấp hoặc không được trả công, và phải đối mặt với những tổn hại về thể chất, tinh thần, và thậm chí trong một số trường hợp, xâm hại về mặt tình dục. Rõ ràng là cần các giải pháp mới về công việc chăm sóc ở hai mặt: liên quan tới bản chất và việc cung cấp dịch vụ chăm sóc, cũng như về các điều kiện lao động trong ngành dịch vụ chăm sóc.
Ngày Quốc tế về Chăm sóc và Hỗ trợ
Nhận thức được về các nhu cầu đầu tư vào nền kinh tế chăm sóc để tạo nên các hệ thống chăm sóc và hỗ trợ mạnh mẽ, bền vững, linh hoạt, đáp ứng được sự khác biệt về giới, có tính bao trùm đối với người khuyết tật, có tính nhạy cảm về tuổi tác, tôn trọng một cách đầy đủ các quyền con người, đồng thời hướng tới việc ghi nhận, giảm thiểu và phân phối lại các hoạt động chăm sóc và hỗ trợ không được trả phí, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã tuyên bố chọn ngày 29/10 hàng năm là Ngày Quốc tế về Chăm sóc và Hỗ trợ.
Nghị quyết này của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc cũng nêu rõ:
- Công nhận rằng “các chính sách toàn diện về chăm sóc và hỗ trợ, hướng tới việc giảm thiểu, phân bố lại và ghi nhận các công việc chăm sóc không được trả phí và các công việc nhà khác, là cần thiết để đạt được sự thịnh vượng cho xã hội cũng như các thành phần, đặc biệt là đối với trẻ em, người cao tuổi và người khuyết tật, và cũng là điều cần thiết để có thể có thể đạt được bình đẳng giới và sự trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái.”
- Công nhận rằng “sự hỗ trợ là một phần không thể thiếu để có thể sống một cách độc lập và được hòa nhập trong cộng đồng, đồng thời công nhận tầm quan trọng của việc tăng cường khả năng phục hồi của người cao tuổi, người khuyết tật và người mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần.”
- Thừa nhận về “xu hướng già hóa dân số đang tăng nhanh trên toàn cầu, vốn là một điều đòi hỏi sự gia tăng của các hoạt động chăm sóc và hỗ trợ,” và nhấn mạnh về “nhu cầu trong thúc đẩy và củng cố các ước tính về sự đóng góp trong công việc chăm sóc và các hoạt động khác của người cao tuổi đối với nền kinh tế, bao gồm cả việc nhận thức về các công việc chăm sóc không được trả phí cho người thân trong gia đình, đặc biệt là bởi phụ nữ cao tuổi, và đảm bảo rằng các số liệu thống kê quốc gia về mặt này cần được tính tới để có thể cung cấp thông tin cho các nhà hoạch định chính sách.”
Nhân dịp kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền, tôi kêu gọi các Quốc gia thực hiện các bước cụ thể để thiết lập các hệ thống chăm sóc và hỗ trợ dựa trên quyền con người, có tính linh hoạt đáp ứng được sự khác biệt về giới, có tính bao trùm người khuyết tật, và có tính nhạy cảm về tuổi tác. Hôm nay, chúng ta cùng kỷ niệm việc Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tuyên bố chọn Ngày Quốc tế về Chăm sóc và Hỗ trợ. Ngày kỷ niệm quốc tế này cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng các hệ thống chăm sóc và hỗ trợ có tính tới yếu tố bảo vệ quyền và lợi ích của những người cung cấp cũng như tiếp nhận dịch vụ, đồng thời cũng là đòn bẩy then chốt để đạt được sự phát triển bền vững.
Ông Volker Türk, Cao ủy Nhân quyền của Liên Hợp Quốc
Thành tựu quan trọng này phản ánh sự công nhận chung về vai trò then chốt của các hoạt động chăm sóc có trả phí và không trả phí, cũng như các công việc nhà, trong việc đảm bảo sự thịnh vượng của xã hội, củng cố các nền kinh tế và thúc đẩy sự phát triển. Tôi hy vọng rằng các Quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc sẽ sử dụng Ngày kỷ niệm quốc tế này để nâng cao nhận thức, cải thiện các chính sách, và tăng quy mô đầu tư nhằm thay đổi nền kinh tế chăm sóc theo hướng tốt hơn và thúc đẩy bình đẳng giới.
Bà Sima Bahous, Giám đốc Điều hành của UN Women
Việc thông qua Nghị quyết này của Liên Hợp Quốc đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc ủng hộ sự phát triển của các hệ thống dịch vụ chăm sóc và hỗ trợ dựa trên quyền con người, có tính linh hoạt, bao trùm và nhạy cảm về giới, khuyết tật và tuổi tác. Đây là tiền đề cho việc xây dựng nên một xã hội dành cho mọi lứa tuổi, cho phép tất cả mọi người đều có thể sống một cách khỏe mạnh và có phẩm giá.
Tham khảo
Nghị quyết A/RES/77/317 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc
Trang giới thiệu về Ngày Quốc tế về Chăm sóc và Hỗ trợ của Liên Hợp Quốc
